Het meer ligt binnen het natuurgebied Leggelderveld. Het meer is ontstaan door zand-zuig werkzaamheden. De oprichter van de kalkzandsteenfabriek koos voor deze plek omdat Hoogersmilde per schip makkelijk te bereiken was. Bovendien was er aan wit zand geen gebrek. Door het zand zuigen is het Blauwe meer erg diep.
Het Blauwe Meer een geliefde plek om te zonnen en te zwemmen. Maar dit zwemwater is minder geschikt voor kleine kinderen, vanwege steile kanten en de diepte van het water. Een klein gedeelte bij de ingang via Geeuwenbrug, is afgezet voor de ongeoefende zwemmer. Toegangskaarten zijn verplicht en verkrijgbaar bij de kiosk aan de ingang van het Blauwe Meer. Deze ingang en een ruime parkeerplaats zijn te bereiken via Geeuwenbrug.
Honden zijn niet toegestaan op het strand. Naast het zandstrand van ongeveer 300 meter, zijn er voldoende toiletten aanwezig en is de kiosk geopend op zomerse dagen.